"Στην πΈνα": ΕΥΚΟΛΟ ΕΙΝΑΙ...ΣΩΣΤΟ ΟΜΩΣ...; ΓΡΑΦΕΙ Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΖΗΣΟΠΟΥΛΟΣ

Στην πΈνα"  ✒️✒️

"ΕΥΚΟΛΟ ΕΙΝΑΙ...ΣΩΣΤΟ ΟΜΩΣ;"

Γράφει ο Βασίλης Ζησόπουλος

Εύκολο είναι... σωστό όμως;

(Μια κρίση στην κριτική!)

            

Πόσο σπουδαίος αισθάνεσαι όταν λες μια γνώμη και οι άλλοι συμφωνούν μαζί σου! Είτε στη δουλειά, είτε στην οικογένεια, είτε στην παρέα των φίλων, ακόμα - ακόμα και στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης (να μην πούμε facebook γιατί δεν είναι το μόνο), είναι ωραίο να συμφωνούν όλοι με την άποψή σου! Νιώθεις την αποδοχή, την επιβεβαίωση και βαθιά στο υποσυνείδητό σου, ίσως, θεωρείς ότι επιβλήθηκες σε όσους σε αποδέχτηκαν και το μέτρο της ματαιοδοξίας σου ανεβαίνει κάποιες μονάδες.

            Και είναι κακό αυτό; Γιατί να είναι κατακριτέα η έκφραση της άποψής σου; Σε δημοκρατία δε ζούμε; Δεν το γράφει ξεκάθαρα στο άρθρο 14 του Συντάγματος; Πώς θα συζητήσεις και πώς θα παράγεις πνευματικό έργο και πολιτισμό αν δεν εκφράσεις την άποψή σου; Κι όχι μόνο αυτό, αλλά η πραγματική και υγιής συνομιλία σχεδόν προϋποθέτει και την ύπαρξη αντίθετων απόψεων με σκοπό την επικράτηση κάποιας, ή τον συγκερασμό τους σε μια νέα αποδεκτή από όλους!

            Σωστά τα παραπάνω και σ’ ένα βαθμό επιθυμητά, ή και απαραίτητα, για να προχωρήσει ο άνθρωπος και τα λοιπά... Τι γίνεται όμως με το κίνητρο και τον σκοπό; Τι γίνεται στην περίπτωση που δεν υπάρχει αντίλογος; Ή στην περίπτωση που η γνώμη εκφράζεται, ιδιαίτερα δημόσια, όχι για την προαγωγή του γενικού καλού, αλλά για την προσωπική προβολή ή, ακόμα χειρότερα, για τη δημιουργία μιας κοινής και αρνητικής προδιάθεσης σε κάποιο πρόσωπο, γεγονός, αντικείμενο, μέχρι και για τη μείωση της αξιοπιστίας ή της δημοφιλίας μιας αντίθετης άποψης;

            Το κάνουν όλοι λοιπόν, και παρασύρεσαι κι εσύ, και γράφεις, και δημοσιεύεις τη γνώμη σου για το βιβλίο ενός άλλου! Πόσο αξιόπιστη είναι και ποιος είναι αυτός που θα την κρίνει, ή θα αποτελέσει τον αντίλογο; Κι αν η γνώμη σου, που αναγκαστικά αποτελεί και κρίση, είναι γενικά θετική, δε δημιουργείται κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα. Ωστόσο, τι γίνεται όταν η γνώμη σου δε συνιστά την αγορά – ανάγνωση του βιβλίου; Κατά πόσο είναι δέον ο καθένας να επηρεάσει την καλή ή κακή πορεία ενός βιβλίου;

            Ας τα πάρουμε με τη σειρά! Δέον είναι! Το λέει και το Σύνταγμα! Για το αν θα επηρεάσει την πορεία του βιβλίου, πρέπει να ανατρέξουμε στα “βασικά”! Δεν υπάρχει κακή διαφήμιση! Όση κουβέντα και να γίνεται γύρω από ένα βιβλίο, είναι καλύτερα από το να μη γίνεται καθόλου κουβέντα! Από αυτή την άποψη, το να κοινοποιείς τη γνώμη σου για ένα βιβλίο μάλλον μόνο καλό κάνει στην εμπορική του πορεία.

           

Επιπλέον, από τη στιγμή που ένα βιβλίο εκδίδεται, εκτίθεται ανεπιστρεπτί σε κάθε κριτική, καλή ή κακή, απευθυνόμενη είτε στον συγγραφέα, είτε στον εκδοτικό οίκο. Και είναι αρκετοί οι λόγοι που διαχωρίζονται αυτά τα δύο. Ο ρόλος του εκδοτικού οίκου έχει να κάνει με τα στοιχεία που μπορούν αρκετά αντικειμενικά να εκτιμηθούν σ’ ένα βιβλίο, όπως η ορθογραφία, η διαμόρφωση του κειμένου, η πολυτέλεια και η ευχρηστία του χάρτινου αντιγράφου που ο αναγνώστης παίρνει στα χέρια του, η λογοτεχνική επιμέλεια, ή ακόμα και η μετάφραση σ’ ένα ξενόγλωσσο τίτλο. Ο συγγραφέας θα διαμορφώσει την ιστορία, θα κάνει την έρευνα, θα βάλει το λεξιλόγιο και την έκφραση και τέλος θα καταθέσει λίγο ή πολύ από την ψυχή του, στοιχεία που μπορεί να αρέσουν ή όχι ανάλογα με τα υποκειμενικά κριτήρια του καθενός. Βέβαια, ο παραπάνω διαχωρισμός στρεβλώνεται τόσο στον ελληνικό χώρο της αυτοέκδοσης, όπου ο συγγραφέας αναλαμβάνει πολύ περισσότερα, όσο και στα συμβόλαια με πέντε ή παραπάνω ψηφία, όπου η επέμβαση στον δημιουργό με σκοπό την εξασφάλιση της εμπορικής επιτυχίας είναι δεδομένη και μάλιστα σε πρώιμο στάδιο, ακόμα και υπό μορφή βοήθειας.

            Ας επιστρέψουμε όμως στην κριτική κι ας συμφωνήσουμε ότι είναι σκόπιμο να γίνεται και να δημοσιοποιείται. Επιπρόσθετα, ας ξεφύγουμε πλέον από τους κίβδηλους όρους «γνώμη» και «άποψη», που δικαιολογημένα χρησιμοποιούμε για να δηλώσουμε την υποκειμενικότητα και να κάνουμε πιο εύπεπτη κάποια άσχημη κριτική μας. Ας συμφωνήσουμε επίσης ότι θα υπάρξουν και αρνητικές κριτικές! Όχι γιατί υπάρχουν κακά βιβλία, αλλά γιατί δεν είναι δυνατό όλα τα βιβλία να αρέσουν σε όλους τους ανθρώπους.

            Και σε αυτό το πλαίσιο, ένα άρτιο βιβλίο, με σωστή ορθογραφία, συντακτικό, και σελιδοποίηση μπορεί να είναι βαρετό, ενώ ένα ενδιαφέρον βιβλίο, με καλή πλοκή, μπορεί να έχει εκνευριστικά λάθη και παραλείψεις. Ο κάθε αναγνώστης και δυνητικός κριτής εκτιμά το σύνολο διαφορετικά. Άλλος θεωρεί σκουπίδι ότι δεν είναι καλογραμμένο, άλλος βαριέται να διαβάσει ότι δεν τον συνεπαίρνει στις πρώτες 50-100 σελίδες, άλλον τον εκνευρίζει η βωμολοχία, άλλος ενδόμυχα προσβάλλεται όταν συναντά λέξεις που αγνοεί τη σημασία τους κι άλλος δεν εκτιμά ο,τιδήποτε δεν του προσφέρει πρωτογενή γνώση. Οι παράγοντες είναι πολλοί και διαφορετικοί για τον καθένα!

            Εσύ που διαβάζεις κριτικές, έχε υπόψη σου ότι «μία ίσον καμία»! Στην καλύτερη περίπτωση είναι υποκειμενική και στην χειρότερη είναι «στημένη», είτε θετικά, είτε, σπάνια, αρνητικά! Κι αν θέλεις να το ψάξεις λίγο παραπάνω, δες τι διαβάζει συνήθως αυτός που κρίνει για να έχεις μια ιδέα αν ταιριάζουν τα αναγνωστικά προφίλ σας. Και φυσικά, όταν όλοι γράφουν ότι ένα βιβλίο είναι καλό, μάλλον έχουν δίκιο, παρά το γεγονός ότι πιο εύκολα γράφεται μια καλή, παρά μια κακή κριτική!

            Συνοψίζοντας όλα αυτά και από την πλευρά του συγγραφέα, χωρίς συγκεκριμένο σκοπό και στόχο, αν και τυχερός έχοντας μέχρι τώρα εισπράξει μόνο καλά λόγια για το συγγραφικό μου έργο, σας προτρέπω να επικοινωνείτε την κρίση σας, θετική ή αρνητική, για τα βιβλία! Άλλωστε, η επικοινωνία αποτελεί βασικό στόχο των βιβλίων. Άσχετα από το κίνητρο του καθένα μας, ο σωστός αναγνώστης θα την αξιολογήσει στο βαθμό που πρέπει και ο σωστός συγγραφέας θα την εκτιμήσει, ιδιαίτερα όταν είναι ειλικρινής.

            Εσύ λοιπόν που γράφεις κριτική, δείξε σεβασμό, μην την μπερδεύεις με επιείκεια, και σκέψου κάθε λέξη που θα γράψεις! Επισήμανε τι σου άρεσε, ή τι σε ενόχλησε, διευκρίνισε αντικειμενικά και υποκειμενικά κριτήρια και επιφυλάξου για ό,τι δεν είσαι σίγουρος. Θυμήσου ότι για είναι σωστό, δεν εύκολο!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΕΔΩ:

ΒΑΣΙΛΗΣ ΖΗΣΟΠΟΥΛΟΣ