"ΤΟ ΛΑΪΚΌ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ...ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΔΙΚΗ ΜΑΣ", ΓΡΑΦΕΙ Η ΒΑΛΣΑΜΗ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ - ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ

Στην πΈνα"  ✒️✒️

"Το λαϊκό παραμύθι στη ζωή των παιδιών μας…αλλά και στη δική μας!!!!"

της Βαλσαμή Ευσταθίου – Κολοκοτρώνη

Το λαϊκό παραμύθι στη ζωή των παιδιών μας…αλλά και στη δική μας!!!!

            Από τα τέλη του 17^ου αιώνα ξεκίνησε στην Ευρώπη η τάση να συγκεντρώνονται, να καταγράφονται αλλά και να μελετούνται τα λαϊκά παραμύθια. Ο Διαφωτισμός, ο γερμανικός Ρομαντισμός, οι κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές θεωρίες που επικρατούσαν αποτέλεσαν τη βάση για αυτό το ξεκίνημα το οποίο κορυφώθηκε το 19^ο αιώνα.

            Όσον αφορά την Ελλάδα μας, παρόμοιες προσπάθειες για συλλογή παραδοσιακού – παραμυθιακού υλικού ξεκίνησαν  δειλά δειλά με αποκορύφωμα τον 20^ο αιώνα, ο οποίος δικαίως αναδείχτηκε ως ο αιώνας του ελληνικού παραμυθιού! Η λαϊκή παράδοση και φυσικά το παραμύθι μελετούνται αυτή την περίοδο συστηματικά από καταξιωμένους στο χώρο ανθρώπους. Ενδεικτικά αναφέρουμε το Νικόλαο Πολίτη, ο οποίος υπήρξε και ο θεμελιωτής της Λαογραφίας, το Στ. Κυριακίδη, το Γ. Σπυριδάκη, το Δ. Λουκάτο. Εκατοντάδες παραμύθια καταγράφονται πριν αλλά και ιδιαίτερα  μετά τον πόλεμο.

            Το παραμύθι, ως η πιο πηγαία λογοτεχνική παραγωγή του λαού,  έχει μεγάλη παιδαγωγική αξία! «Μιλάει» στις ψυχές ΟΛΩΝ! Τόσο των μεγάλων, όσο και των μικρών. Τόσο των μορφωμένων όσο και των λιγότερο καλλιεργημένων. Και αυτή είναι η «μαγεία» του!

           

Μέσα από τα παραμύθια ενός λαού μπορεί κάποιος να διακρίνει  τα μοναδικά χαρακτηριστικά του, τα ήθη, τα έθιμα, τα πιστεύω του…Πέρα από τη διασκέδαση και την τέρψη που παρέχουν στον άνθρωπο, μπορούν αναμφισβήτητα να αποτελέσουν κατάλληλο υλικό για τη σωστή διαπαιδαγώγηση των μικρών και αγαπημένων μας παιδιών - μαθητών. Και αυτό γιατί τα λαϊκά παραμύθια εκφράζουν πολλές φορές την παιδική ψυχή, την παιδική αθωότητα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα παραμύθια είναι μια «καλή προετοιμασία» για να μπορέσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν την ίδια τη ζωή. Να προετοιμαστούν για τους αυριανούς τους ρόλους. Γιατί μέσα στα παραμύθια κρύβεται η ίδια η ζωή!!!

            Ποια όμως είναι η πραγματική σχέση των παιδιών με το παραμύθι; Και ποια είναι η δική μας ως ενήλικες; Δυο ερωτήματα που πραγματικά ίσως ενδιαφέρουν πολλούς και πολλές από εμάς.

Από τις πιο αγαπημένες στιγμές των παιδιών, κυρίως του νηπιαγωγείου, αποτελεί «η ώρα του παραμυθιού».

«κόκκινη κλωστή δεμένη

στην ανέμη τυλιγμένη

δώσ’ της κλότσο να γυρίσει

παραμύθι ν’ αρχινήσει».

           

          

  Τα παιδιά ξετρελαίνονται  με αυτό το ποιηματάκι και κυριολεκτικά κρέμονται από τα χείλη του ενήλικα κάθε φορά για να ακούσουν τη νέα ιστορία.

            Αγαπημένα παραμύθια των παιδιών αυτής της ηλικίας είναι εκείνα που έχουν ήρωες ζώα, πουλιά, νεράιδες, βασίλισσες, πρίγκιπες και είναι απαλλαγμένα από βίαιες και τρομακτικές σκηνές.

Πώς όμως παρουσιάζουμε στα παιδιά ένα παραμύθι; Πώς το διαβάζουμε; Υπάρχουν κάποια «μυστικά» που μπορούν να βοηθήσουν ΟΛΟΥΣ τους ενήλικες να διαβάσουν ένα παραμύθι με τον πιο κατάλληλο τρόπο στα παιδιά; Σίγουρα υπάρχουν και σίγουρα πολλοί από εμάς τα εφαρμόζουν! Για να τα δούμε όμως αναλυτικά:

• Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να επιλέξουμε το παραμύθι και να το προετοιμάσουμε κατάλληλα.  Η επιλογή θα γίνει με βάση κυρίως τα ενδιαφέροντα των παιδιών, τις ανάγκες τους, την ηλικία τους. Η προετοιμασία έχει να κάνει με το γεγονός ότι θα πρέπει να το έχουμε διαβάσει αρκετές φορές έτσι ώστε η αφήγηση-ανάγνωση που θα κάνουμε να είναι αρκετά ικανοποιητική.
• Στην περίπτωση της αφήγησης του παραμυθιού χωρίς την ύπαρξη βιβλίου, θα πρέπει να το γνωρίζουμε πολύ καλά έτσι ώστε να μην «κολλάμε» σε διάφορα σημεία και να υπάρχει ροή στο λόγο.
• Στην περίπτωση της ανάγνωσης του παραμυθιού από βιβλίο, πρέπει να έχουμε το βιβλίο γυρισμένο ανοιχτό προς το μέρος των παιδιών έτσι ώστε να βλέπουν παράλληλα και τις εικόνες (αν υπάρχουν). Εμείς, διαβάζουμε ενώ ταυτόχρονα αλλάζουμε τις σελίδες.
• Όταν αφηγούμαστε ή διαβάζουμε ένα παραμύθι – ιστορία θα πρέπει να νιώθουμε ικανοποίηση γι’ αυτό που κάνουμε και να μην νιώθουμε ότι κάνουμε «αγγαρεία».
• Τα παιδιά δεν κρατάνε τίποτα στα χέρια τους για να μην τους αποσπάται η προσοχή.
• Προσπαθούμε να αποφεύγουμε τους ιδιωματισμούς της κάθε περιοχής και να αφηγούμαστε χρησιμοποιώντας σωστά την ελληνική γλώσσα. (π.χ. δε λέμε «μπέκα» αλλά «μπες», δε λέμε «τηλιόραση» αλλά «τηλεόραση»…).
• Ενδιαφέρον δίνει στην αφήγηση η αλλαγή της φωνής, του χρώματος και του τόνου, καθώς και οι ποικίλες εκφράσεις – κινήσεις του προσώπου και του σώματός μας.
• Μεγάλα παραμύθια θα πρέπει να αποφεύγονται γιατί κουράζουν.
• Η αφήγησή μας να γίνεται με λεξιλόγιο γνώριμο για τα παιδιά, απλό και κατανοητό.

Για να δούμε πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε με τα παιδιά μας ένα παραμύθι ή μια ιστορία:

• Συζητάμε με τα παιδιά για το παραμύθι – ιστορία, τι άρεσε, τι όχι και γιατί.
• Συζητάμε για την «κεντρική ιδέα» του παραμυθιού – ιστορίας ή για τα «διδάγματα».
• Ζητάμε από τα παιδιά να ξαναδιηγηθούν  το παραμύθι - ιστορία βάζοντας το ίδιο ή άλλο τέλος.
• Ζητάμε από τα παιδιά να διηγηθούν το παραμύθι – ιστορία ακολουθώντας τις εικόνες του βιβλίου.
• Κάνουμε ερωτήσεις στα παιδιά για το περιεχόμενο του παραμυθιού – ιστορίας (ποιος, που, τι, γιατί, πότε…)
• Μαγνητοφωνούμε τις αφηγήσεις των παιδιών και τις ακούμε μαζί με τα παιδιά.
• Παίζουμε το παραμύθι – ιστορία,  το δραματοποιούμε.
• Τα παιδιά ζωγραφίζουν τους «ήρωες» του παραμυθιού – ιστορίας ή οτιδήποτε άλλο  έκανε εντύπωση.
• Τα παιδιά «εικονογραφούν» το παραμύθι με το δικό τους τρόπο.
• Τα παιδιά κατασκευάζουν αντικείμενα των παραμυθιών (π.χ. «μαγικό ραβδί»…)και παίζουν με αυτά.

         Είμαι σίγουρη ότι κάποιοι από εσάς που αυτή τη στιγμή διαβάζετε το συγκεκριμένο άρθρο θα σκέφτεστε: «καλά μας τα λέει ..αλλά πώς να γίνουν όλα αυτά; Έχω το χρόνο, τη διάθεση, τις γνώσεις…να κάνω όλα αυτά;»  και η απάντηση έρχεται ευθύς αμέσως: ΟΛΟΙ μπορούμε, αν όχι όλα, αλλά κάποια από τα παραπάνω να τα εφαρμόσουμε. ΟΛΟΙ μπορούμε να «ξεκλέψουμε» από τις υποχρεώσεις της καθημερινότητας ένα μισάωρο τουλάχιστον για να μπορέσουμε δημιουργικά να απασχολήσουμε τα παιδιά μας. ΟΛΟΙ μπορούμε να έχουμε την επαφή με τα βιβλία και να περάσουμε την ιδέα της ανάγνωσης και της ενασχόλησης με αυτά στα παιδιά μας. Γιατί πρέπει να αφήνουμε τη διαπαιδαγώγησή  τους στα τάμπλετ; Γιατί πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά μας «έρμαια» στα χέρια αυτών που δημιουργούν τα σύγχρονα παιδικά κινούμενα σχέδια, τα οποία τις περισσότερες φορές πέρα από το άσχημο και άσεμνο λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν τα ωθούν σε πράξεις βίας;  Ας γίνουμε πιο προσεχτικοί με το μεγάλωμα των παιδιών μας… Γιατί πρέπει να προσέχουμε μόνο την περίοδο που τα παιδιά βρίσκονται μέσα στην κοιλιά της μάνας τους και όταν βγουν λέμε «δεν έχω χρόνο»; Να βρούμε χρόνο. ΟΛΟΙ. Ας μην ξεχνάμε ότι για τα παιδιά υπεύθυνοι είναι οι γονείς τους…αυτοί είναι που δίνουν τις αρχές, τις αξίες, τα πιστεύω..

          Η επαφή με το βιβλίο πρέπει να γίνεται καθημερινά! Και επειδή τίποτα δεν είναι ακατόρθωτο, αν υπάρχει θέληση και σωστός προγραμματισμός, ΑΞΙΖΕΙ να το προσπαθήσουμε… να θυμόμαστε ότι τα παιδιά μας αξίζουν τα πάντα!!!!

Βαλσαμή Ευσταθίου – Κολοκοτρώνη

εκπαιδευτικός

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΕΔΩ:

Βαλσαμή Ευσταθίου Κολοκοτρώνη