"ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ"

"Η ιστορία πίσω από το βιβλίο.."

"ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ"

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΑΝΔΟΛΟΣ

Εκδόσεις Ψυχογιός  

Το Ιστορία χωρίς όνομα είναι ένα βαθιά συγκινητικό μυθιστόρημα για το πάθος και την απώλεια, για τον έρωτα και τη μνήμη, για τις δεσμεύσεις της οικογένειας, για το σκοτάδι του πολέμου και τις πιο δραματικές στιγμές της Ελλάδας. 

Βασισμένος στα ημερολόγιά της, ο Στέφανος Δάνδολος αποτίει φόρο τιμής στον εύθραυστο ψυχισμό της σπουδαιότερης Ελληνίδας συγγραφέως του εικοστού αιώνα.

«Το ξέρω πως είμαι τρελή, μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει».

Ο ανεκπλήρωτος έρωτας της παντρεμένης Πηνελόπης Δέλτα για τον γοητευτικό Ίωνα Δραγούμη και τα πιθανά αίτια της αυτοκτονίας της... 

Η Πηνελόπη Δέλτα έχει χαρακτηριστεί ως η συγγραφέας «των παιδικών μας χρόνων», μιας και τα παιδικά μυθιστορήματα που έγραψε μεγάλωσαν πολλές γενιές εφήβων. 

«Τα μυστικά του βάλτου», «Τρελαντώνης», «Μάγκας», «Παραμύθι χωρίς όνομα», είναι τα πιο γνωστά βιβλία της. Η συγγραφέας είχε μια πολυτάραχη ζωή που ήταν άμεσα συνδεδεμένη με τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις στη χώρα. Έζησε έναν μεγάλο, αλλά ανεκπλήρωτο έρωτα. Κάποιοι λένε ότι και αυτή η απογοήτευση την οδήγησε στην αυτοκτονία στις 2 Μαΐου του 1941 και όχι μόνο η εισβολή των Γερμανών στην Αθήνα, όπως είναι η επικρατέστερη άποψη και σαφώς πιο ηρωική για την συγγραφέα των Μακεδονομάχων. 

Τα παιδικά χρόνια στο «χρυσό κλουβί» και ο γάμος της με τον Στέφανο Δέλτα .

Η Δέλτα ανέθρεψε τις κόρες της
 υποδειγματικά.
Φωτογραφία: Ιστορικό αρχείο
Μουσείου Μπενάκη... 

Η συγγραφέας γεννήθηκε το 1874 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου έζησε περίπου μέχρι την εφηβεία της.

Η Δέλτα ανέθρεψε τις κόρες της υποδειγματικά. Φωτογραφία: Ιστορικό αρχείο Μουσείου Μπενάκη Η οικογένειά της ήταν εύπορη. Πατέρας της ήταν ο πολιτικός και εθνικός ευεργέτης, Εμμανουήλ Μπενάκης. 

Η Πηνελόπη ήταν το τρίτο παιδί από τα πέντε της οικογένειας αν και ο ένας αδελφός της πέθανε σε μικρή ηλικία. 

Η αρχοντική ανατροφή της της έδωσε τη δυνατότητα να μορφωθεί, αν και δεν ήταν συνηθισμένο για τα κορίτσια της εποχής. Όμως, η οικογένειά της ήταν πολύ πιεστική.

Η αυστηρότητα των γονιών της και ο «αποστειρωμένος» τρόπος ζωής, την έκαναν από νεαρή ηλικία να αναζητεί διέξοδο.

Έτσι, όταν το 1882 η οικογένειά ήρθε προσωρινά στην Ελλάδα, η κοπέλα προσπάθησε να ξεφύγει από το «χρυσό κλουβί».

Γνώρισε τον Στέφανο Δέλτα, πλούσιο έμπορο από το Φανάρι και το 1895 τον παντρεύτηκε.

Το ζευγάρι απέκτησε τρεις κόρες, οι οποίες έλαβαν εξίσου καλή ανατροφή με εκείνη της μητέρας τους. Από τις κόρες της απέκτησε εγγόνια αλλά και δισέγγονα, ένα εκ των οποίων είναι και ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, αν και ο ίδιος δεν πρόλαβε να τη γνωρίσει. 

Δέκα χρόνια μετά τον γάμο, το ζεύγος Δέλτα επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια. Εκείνη η χρονιά (1905) ήταν μοιραία για τη συγγραφέα, καθώς τότε γνώρισε τον μεγάλο έρωτα της ζωής της. Τον Ίωνα Δραγούμη.

Ο ανεκπλήρωτος έρωτας της Πηνελόπης Δέλτα ... 
Η Πηνελόπη Δέλτα γνώρισε τον Ίωνα Δραγούμη, που ήταν υποπρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια, σε μια δεξίωση. 

Η έλξη που ένιωσαν ήταν αμοιβαία και σύντομα μετατράπηκε σε δυνατό έρωτα, που όμως δεν μπορούσε να εκπληρωθεί.

 Η Δέλτα ήταν παντρεμένη και μητέρα. Το ήθος της δεν της επέτρεπε να δημιουργήσει εξωσυζυγικό δεσμό.

Ο πόθος της για τον Δραγούμη όμως ήταν τόσο έντονος, που την έκανε να το ομολογήσει στον σύζυγό της.

Εκείνος δεν της έδωσε το πολυπόθητο διαζύγιο και η συγγραφέας έπεσε σε κατάθλιψη. 

Το τελειωτικό χτύπημα ήρθε λίγο καιρό μετά, όταν ο αγαπημένος της έκανε δεσμό με τη Μαρίκα Κοτοπούλη.

Σε επιστολή της Δέλτα προς τον Δραγούμη, που ανήκει στο Ιστορικό Μουσείο Μπενάκη, εμφανίζεται απελπισμένη. Λέγεται μάλιστα πως από εκείνη την περίοδο είχε αρχίσει να εκδηλώνει τάσεις αυτοκτονίας. Στην επιστολή που έχει ημερομηνία 27/7/1906, έγραφε: 

   

     «Μένω ακόμη ένα χρόνο, σου το έγραψα• αν με θέλεις ύστερα, αν δεν αλλάξεις, Ίων μου, αν θέλεις τότε, πάρε με… Και τώρα όμως αν με ήθελες δεν θα μπορούσα να σου πω πια όχι• τώρα δεν ξέρω πια τι θα πει τιμή και λόγος και όρκος• ξέρω πως στον κόσμο κάπου ζεις εσύ, πως μ’ αγαπάς ακόμη, πως εσύ μπορείς να γίνεις δικός μου οπόταν σε φωνάξω. Ίων μου, δεν σε φωνάζω• μα αν με θελήσεις ποτέ, ξέρεις πού είμαι• σε περιμένω πάντα και σ’ αγαπώ σαν Μήδεια, είσαι το μόνο δίλημμα που ζει μέσα μου με φρικτή ένταση• τ’ άλλα όλα πέθαναν, η αγάπη σου τα σκότωσε! Μη με φοβηθείς• αγαπώ άγρια, μα αγαπώ με φοβερή tendresse το χλωμό παιδί που με φίλησε στο στόμα εκεί στα πεύκα. Ίων μου, θα πεις πως είμαι τρελή, και το ξέρω, μα όπως εκείνο το βράδυ, που πρώτη φορά με ξανάβλεπες, ύστερα από την πρώτη απόπειρα, ήσουν «τρελός για μένα», έτσι κι εγώ είμαι τρελή για σένα… Και μεθώ και δεν ξέρω πια να λογαριάσω τι θα πει «τιμή» και «λόγος». Ξέρω μόνο πως σ’ αγαπώ, τ’ ακούς, Ίων; σ’ αγαπώ άγρια και θέλω την αγκαλιά σου και το στόμα σου που φιλεί φρικτά, σε θέλω όλον, όλον, δικό μου για πάντα, και πονώ αλύπητα και ανυπόφορα, και μ’ έρχεται να φύγω απόψε, πριν από το γράμμα μου, να μη σου μιλήσω πια, να μη σου γράψω «σ’ αγαπώ», μόνο να έλθω εκεί, να ορμήσω στο σπίτι σου, να χυθώ στο λαιμό σου, και χωρίς λέξη, να πνίξω την αναπνοή σου, φιλώντας σε στο στόμα, ώσπου να κλείσεις τα μάτια σου και να πέσει το κεφάλι σου στον ώμο μου, χλωμό και αποκαμωμένο, μισοπεθαμένο από συγκίνηση και πόνο και χαρά που σκοτώνει. Το ξέρω πως είμαι τρελή μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει». 

Την ίδια χρονιά που γράφτηκε η επιστολή, η συγγραφέας μετακόμισε στη Φραγκφούρτη από όπου, τρία χρόνια μετά εξέδωσε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Για την πατρίδα». 

Η Δέλτα εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα το 1916 αφού είχε περάσει άλλα τρία χρόνια στην Αλεξάνδρεια.

Η συγγραφέας στο σπίτι της
στην Κηφισιά ... 

Το σπίτι στην Κηφισιά όπου έγραψε τα διάσημα μυθιστορήματά της και άφησε την τελευταία της πνοή. 
Η οικογένεια Δέλτα εγκαταστάθηκε σε ένα εντυπωσιακό σπίτι στην Κηφισιά, το οποίο μεταβίβασε στη συγγραφέα, ο πατέρας της.

Το νεοκλασικό σπίτι, που σήμερα που σήμερα στεγάζει τα ιστορικά αρχεία του μουσείου Μπενάκη, θεωρείται ιστορικό καθώς εκεί έγραψε η Δέλτα τα πιο γνωστά βιβλία της, αλλά και εκεί άφησε την τελευταία της πνοή. 

Μάλιστα στη νοτιοδυτική πλευρά του κτιρίου είχε διαμορφωθεί ειδικός χώρος, για να δουλεύει. Το 1925 η συγγραφέας διαγνώστηκε με σκλήρυνση κατά πλάκας, μια αρρώστια που χειροτέρευε καθώς περνούσαν τα χρόνια και την ταλαιπώρησε μέχρι το τέλος. Τη δεκαετία του ’30 έγραψε τον «Τρελαντώνη», τον «Μάγκα» και τα «Μυστικά του βάλτου».

Παρόλο που η συγγραφική της έμπνευση φαινόταν αστείρευτη, η ίδια αποδείχτηκε ότι βασανιζόταν μέσα της.

Τόσο η ασθένειά της όσο και ο έρωτας της για τον Δραγούμη, που παρέμενε ζωντανός ακόμα και 20 χρόνια μετά τη δολοφονία του, δεν την άφηναν να ησυχάσει.

Η κήρυξη του πολέμου, βρήκε τη συγγραφέα σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση. 

Η συγγραφέας στο σπίτι της στην Κηφισιά Στις αρχές του 1941 ο Δραγούμης αν και νεκρός «μπήκε» ξανά στη ζωή της. Ο αδελφός του, Φίλιππος, παρέδωσε στη Δέλτα τα προσωπικά του ημερολόγια και αρχεία και εκείνη, αφού ξόδεψε αμέτρητες ώρες μελετώντας τα, πρόσθεσε άλλες χίλιες σελίδες στο έργο του αγαπημένου της.

Το σπίτι στην Κηφισιά όπου  έγραψε τα
 διάσημα βιβλία της 
και άφησε την τελευταία της πνοή... 

Η Πηνελόπη Δέλτα ήταν γνωστή για την αγάπη της προς την πατρίδα και τα εθνικά της φρονήματα τα οποία περνούσε και στα έργα της.

Το βιβλίο της «Για την πατρίδα» αναφέρεται στη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Το «Παραμύθι χωρίς όνομα» το εμπνεύστηκε από το κίνημα στο Γουδί και τα «Μυστικά του βάλτου» εκτυλίσσονται κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα. Έτσι όταν στις 27 Απριλίου η συγγραφέας έκανε απόπειρα αυτοκτονίας παίρνοντας δηλητήριο, όλοι υπέθεσαν ότι οι λόγοι ήταν καθαρά εθνικιστικοί. 

Ήταν η ημέρα που οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Αθήνα.

Η Πηνελόπη Δέλτα πέθανε στις 2 Μαΐου 1941, πέντε ημέρες μετά τη λήψη του δηλητηρίου χωρίς να αφήσει κάποιο σημείωμα στο οποίο να εξηγεί τους λόγους που την οδήγησαν σε αυτή τη πράξη.

"ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ"

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΑΝΔΟΛΟΣ

Εκδόσεις Ψυχογιός  

Το ξέρω πως είμαι τρελή∙ μα η αγάπη κάποιον τρελαίνει… 

Ιούνιος του 1908. Η Πηνελόπη Δέλτα βρίσκεται σε ένα σανατόριο στα περίχωρα της Βιέννης. Είναι μια γυναίκα με κηλιδωμένη ζωή. Σε αυτό το άσυλο των ταλαιπωρημένων ψυχών, μακριά από τις κόρες της, την έστειλαν για να ξεχάσει τον Ίωνα Δραγούμη, τον γοητευτικό διπλωμάτη που αγάπησε παράφορα, τον άνθρωπο που έγινε η αιτία να κλυδωνιστεί ο γάμος της. Όμως η επίσκεψή του εκεί τα αλλάζει όλα. Με φόντο τις καταπράσινες ερημιές και τα μεσαιωνικά πλακόστρωτα της κεντρικής Ευρώπης θα παλέψει για τη λύτρωση της καρδιάς της, ζώντας μαζί του τρεις μέρες που θα τη σημαδέψουν για πάντα. 

Τριάντα τρία χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 1941, οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Αθήνα, και εκείνη, καθηλωμένη στο σαλόνι του σπιτιού της στην Κηφισιά, επιχειρεί τον τελευταίο απολογισμό της ζωής της, έχοντας πάρει μια μοιραία απόφαση. Να ανταμώσει στον ουρανό τον άντρα που στερήθηκε κάποτε. 

Το Ιστορία χωρίς όνομα είναι ένα βαθιά συγκινητικό μυθιστόρημα για το πάθος και την απώλεια, για τον έρωτα και τη μνήμη, για τις δεσμεύσεις της οικογένειας, για το σκοτάδι του πολέμου και τις πιο δραματικές στιγμές της Ελλάδας. 

Βασισμένος στα ημερολόγιά της, ο Στέφανος Δάνδολος αποτίει φόρο τιμής στον εύθραυστο ψυχισμό της σπουδαιότερης Ελληνίδας συγγραφέως του εικοστού αιώνα.

Πηγή: "Η μηχανή του χρόνου"

Επιμέλεια άρθρου: Καλλιόπη Γιακουμή