ΜΙΝΙ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΗ: "ΙΛΙΓΓΟΣ" - "Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΥΧΤΑ" ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΗ

Nουάρ' διαδρομές: Aνακαλύπτοντας τους

'θησαυρούς' της Παγκόσμιας Αστυνομικής Λογοτεχνίας 

από τον Tim Orfanos.

Μίνι-αφιέρωμα: Γιάννης Μαρής.

7 χαρακτηριστικά μυθιστορήματα του με τη σύντομη κριτική του Tim Orfanos.

Μέρος 1!

1. ' ΄Ιλιγγος' (1961)

Βαθμολογία: 4,2/5 ή 8,4/10.

Υπόθεση και σημαντικά στοιχεία: Ο "Ίλιγγος" δημοσιεύτηκε σε ογδονταεννέα συνέχειες στην εφημερίδα "Απογευματινή" από τις 13 Μαρτίου έως τις 26 Ιουνίου του 1961 με την ένδειξη "Κείμενο: Γ. Μαρή. Εικονογράφηση: Φ. Δελλή - Όλα εμφανίζονταν ανεξήγητα και μεταφυσικά". Δεν εκδόθηκε ποτέ σε βιβλίο.

Είναι από τα λίγα έργα του Μαρή στα οποία ο αστυνόμος Μπέκας εμφανίζεται από την αρχή. Ο τίτλος παραπέμπει στην ταινία Vertigo του Χίτσκοκ, 1957 (ελληνικός τίτλος "Ο δεσμώτης του ιλίγγου"), με τον Τζέημς Στιούαρτ και την Κιμ Νόβακ.

Η ένδειξη "όλα εμφανίζονταν ανεξήγητα και μεταφυσικά", που μοιάζει με διαφημιστικό σλόγκαν του Vertigo, παραπέμπει επιπλέον σε πολλές αμερικανικές ταινίες της δεκαετίας του '50 και στα βιβλία του Cornell Woolrich (ειδικά τη Μαύρη κουρτίνα) όπου ο ήρωας παθαίνει αμνησία. (Από τον πρόλογο της έκδοσης).

Σύντομη κριτική:

Από τα πιο πρωτότυπα και πρωτοποριακά αστυνομικά μυθιστορήματα του Μαρή, όπου το βασικό θέμα είναι η αρχαιοκαπηλία. Ο Αποστολίδης δεν παραλείπει να αναφέρει στον πρόλογο ότι ο Μαρής, χωρίς να το ξέρει, περιέγραψε μια φανταστική υπόθεση, η οποία ήταν ο 'προάγγελος' της μετέπειτα πραγματικής λαθραίας διακίνησης και κλοπής αρχαιοτήτων. Στο τέλος του βιβλίου, υπάρχει και ένα πολύ διαφωτιστικό επίμετρο για τον Γιάννη Μαρή από τον Κώστα Καλφόπουλο.

2. 'H τελευταία νύχτα' (1961-1962)

Βαθμολογία: 3,96/5 ή 7,92/10.

Υπόθεση και σημαντικά στοιχεία: "ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΑΘΗΝΑΙΚΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ"
-Τον σκότωσα, είπε. Πριν από λίγο τον σκότωσα.
- Άννα, γιατί να μη μου μιλήσεις... Γιατί να μη μου πεις...
- Δεν άντεχα άλλο. Απόψε τηλεφώνησε για μια ακόμη φορά. Δεν είχα άλλα λεφτά ούτε μπορούσα να βρω. Πήγα στο σπίτι του και τον σκότωσα.
Δεν είχε ούτε μίσος ούτε θυμό η φωνή της. Ούτε καν φόβο. Μόνο την αποδοχή μιας ανεπανόρθωτης καταστροφής. Για μια ακόμη φορά κατάλαβα πόση σημασία είχε αυτή η γυναίκα για μένα. Δεν ήταν, ίσως, σωστό αλλά το μόνο πού σκεφτόμουν εκείνη τη στιγμή ήταν η σωτηρία της. Ήταν το πιο εξωφρενικό πού μπορούσε να συμβεί. Η Άννα Χαριλάου, από τις πιο γοητευτικές, αλλά συγχρόνως και πιο σοβαρές γυναίκες των Αθηνών, ένοχος μιας δολοφονίας. Η Άννα Χαριλάου, πού τη γνώριζα από τον καιρό πού ήταν ακόμα νέα κοπέλα και πού δεν μου έδωσε ποτέ, παρ' όλη τη στενή φιλία μας, το θάρρος να της μιλήσω για όσα αισθανόμουν για κείνην. [...]

Σ' αυτή ακριβώς τη φάση της ιστορίας μου, έκανα τη γνωριμία του αστυνόμου Μπέκα. Με κάλεσαν στην Ασφάλεια. Σ' ένα μικρό γραφείο με περίμενε ένας μεσόκοπος κοντόχοντρος τύπος με πολιτικά, νυσταγμένο πρόσωπο κι ασήμαντη εμφάνιση.

Η Αθήνα του 1961. Το κέντρο της, οι συνοικίες της, και ο Πειραιάς. Καμπαρέ, στριπτηζάδικα, εμπόριο λευκής σαρκός και ναρκωτικά, πολυτελή διαμερίσματα, προσφυγικά χαμόσπιτα, γκαρσονιέρες. Αξιοπρεπείς μεγαλοαστοί και υπόκοσμος και εκβιαστές. Ο κόσμος του θρυλικού αστυνόμου Μπέκα. Ένα άγνωστο μυθιστόρημα του Γιάννη Μαρή που δημοσιεύτηκε σε 106 συνέχειες στην Απογευματινή το 1961-1962 και κυκλοφορεί για πρώτη φορά σε βιβλίο με τις πρωτότυπες εικόνες του Μ. Γάλλια. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Σύντομη κριτική:

Λοιπόν, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα του Μαρή αποτελεί 'ιδιαίτερη περίπτωση' στη συγγραφική του πορεία: είναι το πιο 'νουάρ' από όλα τα βιβλία του, και θυμίζει έντονα τα φιλμ 'νουάρ' της δεκαετίας του '40 και του '50 με τον Χάμφρυ Μπόγκαρτ. Το συστήνω ανεπιφύλακτα στους λάτρεις του είδους, γιατί ο Μαρής φαίνεται, εδώ, να έχει εμπνευστεί από τον Τσάντλερ, τον Χάμετ ή τον Μπερνέτ.