Ο ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΣ, ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΕΤΡΟΣ ΖΗΚΟΣ

"Στην πΈνα"  ✒️✒️

"Ο ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΣ"

Γράφει ο Πέτρος Ζήκος

Ο λόγος περί συγγραφέα και γραφής. 

Το πότε, και κυρίως, κάτω από ποιες συνθήκες ένα καθ’ όλα φυσιολογικό άτομο μεταλλάσετε σε συγγραφέα, παραμένει ένα μυστήριο. Μια εκδοχή, κατά την ταπεινή μου άποψη, είναι η ανάγκη του ‘παραμυθά’ να εκφραστεί μέσω του λόγου, γραπτού ή προφορικού. Τούτη η αρχέγονη ανάγκη, κοινή μεταξύ των συγγραφέων, είναι ο θεμέλιος λίθος όπου ο καθ’ ένας από αυτούς θα δομήσει τον δικό του φανταστικό κόσμο. Τον κόσμο εκείνο που θα πλάσει για να ζωντανέψει την δική του ιστορία. Ο δρόμος της συγγραφής είναι μοναχικός, και ο - η συγγραφέας, πορεύεται στις δαιδαλώδεις διαδρομές του μύθου του με μοναδικό του σύντροφο την αμφισβήτηση, προσπαθώντας να διαγνώσει αν με αυτό που καταπιάνεται είναι λογοτέχνημα ή μια ακατάσχετη φλυαρία.    

  Όποιος καταπιαστεί με την γραφή, είναι αναγκασμένος να περάσει σ’ έναν παράλληλο κόσμο με αυτόν που βιώνουμε στην καθημερινότητα μας.

Ότι υπάρχει μέσα σε αυτό το περιβάλλον, βιώνει μια δική του πραγματικότητα. Ακολουθεί τους δικούς του κανόνες και υπόκειται στην λογική της συγγραφής. Τρανταχτό παράδειγμα είναι η περίπτωση του χρόνου.  Σε αντίθεση με την καθημερινότητά μας, όπου αντιλαμβανόμαστε τον χρόνο με βάση αυτό που μετράνε τα ρολόγια μας, στον παράλληλο κόσμο της συγγραφής, ο χρόνος είναι κάτι το διαφορετικό. Για τις ανάγκες του υπαρκτού κόσμου, ο Αριστοτέλης στο έργο του «Φυσικά» γράφει: «Διότι τούτο είναι ο χρόνος, το αριθμήσιμο ποσό της κίνησης στη διάρκειά της από ένα πρότερο σε ένα ύστερο» Καθορίζοντας έτσι με απόλυτη σαφήνεια πως το βέλος του χρόνου θα δείχνει πάντα προς μια κατεύθυνση, αυτή που ακολουθεί τη ροή του νυν & νυν & νυν στο διηνεκές. Τούτο σημαίνει πως ο χρόνος που βιώνουμε δεν είναι παρά μια αλληλουχία στιγμών από «νυν». Και αυτό που μένει πίσω, είναι οι ακατάπαυστή ροή των «νυν», αντίθετα από την κατεύθυνση που δείχνει το βέλος του χρόνου, καθώς μετατρέπονται σε «πρότερα» για να καταλήξουν στον ασάλευτο ωκεανό που αποκαλούμε Αιώνα. Σε αντίθεση με τα παραπάνω, στον κόσμο της συγγραφής, ο χρόνος δεν είναι παρά ένα από τα βασικά εργαλεία στο μυαλό του συγγραφέα. Δεν έχει σταθερές και υπόκειται στις συγγραφικές του ανάγκες να τον επιμηκύνει ή να τον περιορίσει στα όρια που εκείνος επιθυμεί. Μπορεί να κινηθεί αντίθετα με το βέλος του χρόνου και να κάνει ταξίδι αναζήτησης στον απέραντο ωκεανό που καταλήγουν τα «νυν» μεταλλασσόμενα σε «πρότερα». Με την ίδια ευκολία μπορεί να εκτιναχθεί στο μέλλον «από τον νυν, να βρεθεί και να πλάσει τον μύθο του στο πολύ μακρινό ύστερο.

      Τα άλλα δυο στοιχεία που κυριαρχούν στον παράλληλο κόσμο της συγγραφής, είναι   ο τόπος και οι μορφές που ζωντανεύουν σ’ αυτόν. Ο τόπος είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο θα τρέξει ο μύθος και οι μορφές του. Εκεί όπου έζησαν και μόχθησαν άνθρωποι, φορτίζοντας με την παρουσία τους τον τόπο από ένα μυστικό αδιόρατο «κάτι». Είναι αυτό το απροσδιόριστο αίσθημα που αποπνέει το κάθε σπίτι που κοιμήθηκαν φαμελιές στην ζεστασιά του. Το κάθε σχολειό όπου παιδιά στις τάξεις του μάθανε τα πρώτα τους γράμματα. Ο καφενές όπου άντρες σακατεμένοι από τον μόχθο της ζωή, βγάλανε τον καημό τους και συμφώνησαν ή διαφώνησαν. Εκεί που πολέμησαν οι στρατιώτες και οι αγρότες καλλιέργησαν τα χωράφια τους. Το εργοστάσιο και οι δρόμοι της πόλης ή του χωριού.  Σ΄ αυτά τα μέρη με τα μικρά και μεγάλα μυστικά που κρύβουν στα χώμα τους, παραμένει ζωντανό αυτό  το «κάτι» που περιγράφεται με τον όρο «Genius Loci» και  περιληπτικά σημαίνει «πνεύμα του τόπου».  Ένα ακόμα στοιχείο που συνδέετε με το «πνεύμα του τόπου», είναι το «Genius Tempori» το πνεύμα που αφορά τον χρόνο. Είναι η χαρακτηριστική ταυτότητα και η προσωπικότητα μια συγκεκριμένης εποχής, ενός συγκεκριμένου έτους, μιας χρονικής περιόδου. Το πνεύμα του τόπου μαζί με το πνεύμα του χρόνου, είναι τα βασικά συστατικά του ιστορικού ή μυθολογικού αποτυπώματος, σε μια περιοχή.

Κλείνοντας θέλω να επισημάνω πως ότι στην καθημερινότητα περνά απαρατήρητο ως ασήμαντο, στον κόσμο της συγγραφής μπορεί είναι ξεχωριστό μιας και διακρίνετε μόνο με τα μάτια της ψυχής. Για να δομηθεί σωστά ένας μύθος, θα πρέπει να ανακατέψουμε τα σημαντικά με τα ασήμαντα, τα χρήσιμα με αυτά που θεωρούμε άχρηστα, τους καλούς με τους κακούς. Θα πρέπει να αποτυπώσουμε με ανιδιοτέλεια τα όσα είδαμε και ακούσαμε, με εκείνα που νομίσαμε πως είδαμε και ακούσαμε, κι ας μην είμαστε πολύ σίγουροι. Άλλωστε, τα όρια ανάμεσα στον μύθο και την ιστορία, στο πέρασμα του χρόνου δύσκολα καθορίζονται με απόλυτη σαφήνεια.

Υ/Γ Θέλω να ευχαριστήσω την κυρία  Καλλιόπη Ορφανού – Γιακουμή που με συμπεριέλαβε στην ομάδα συγγραφέων στην στήλη "Στην πένα".

 ΠΕΤΡΟΣ ΖΗΚΟΣ