ΟΜΙΧΛΗ ΣΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΛΜΠΙΑΚ

'Nουάρ' διαδρομές: Aνακαλύπτοντας τους 'θησαυρούς' της Παγκόσμιας Αστυνομικής Λογοτεχνίας

από τον Tim Orfanos.

33. 'Ομίχλη στη Γέφυρα Τολμπιάκ' 

Leo Malet (1956)

Yπόθεση: Παρίσι, 1956. Πυκνή ομίχλη στις συνοικίες, η φωνή του Ζορζ Μπρασένς από τα τζουκμπόξ στα μπιστρό, το σφύριγμα των τρένων, τα φώτα στο λιμάνι, οι φωνές των εργατών στις αποβάθρες, ένα ρεύμα παγωμένου αέρα από το Σηκουάνα, που παρασέρνει πεταμένα χαρτιά και κιτρινισμένα φύλλα. Ο ντετέκτιβ Νέστωρ Μπουρμά, παλιός αναρχικός, τύπος ανεξάρτητος και πνευματώδης, με μια ιδιαίτερη φιλοσοφία για τη ζωή, λαμβάνει στο Γραφείο του το εξής σημείωμα: «... Ένα καθίκι μαγειρεύει μια βρωμοδουλειά. Έλα να με βρεις στο νοσοκομείο Σαλπερτιέρ, θάλαμος 10, κρεβάτι... Θα σου εξηγήσω πώς θα μπορέσεις να σώσεις κάποιους φίλους. Με αδελφικούς χαιρετισμούς, Αμπέλ Μπενουά». Περίεργος να μάθει ποιος είναι ο άγνωστος αποστολέας του μηνύματος, πηγαίνει να τον βρει. Όταν όμως φτάνει στο νοσοκομείο, ο άντρας είναι ήδη νεκρός. Η μόνη που ίσως γνωρίζει την αλήθεια είναι μια νεαρή τσιγγάνα, η μοναδική φίλη του μυστηριώδους ασθενούς. Ο Μπουρμά θα συνεργαστεί μαζί της για να εξιχνιάσει την υπόθεση. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Σύντομη κριτική:

Το συγκεκριμένο βιβλίο αποτελεί ιδιαίτερη 'περίπτωση' αστυνομικού μυθιστορήματος 'νουάρ': o συγγραφέας του, ο Γάλλος Leo Malet υποστήριζε τις θεωρίες αναρχίας και αρθρογραφούσε σε αναρχικές εφημερίδες, στοιχεία τα οποία φαίνονται πολύ έντονα στο κεντρικό θέμα του βιβλίου και στα διάσπαρτα πολιτικά σχόλια του συγγραφέα (με καυστικό τρόπο), τα οποία παρατηρούνται, κυρίως, στο 1ο μέρος του βιβλίου.

Πέρα από αυτό, o Malet γνωρίζει τη δομή ενός καθαρόαιμου 'νουάρ' μυθιστορήματος, το οποίο, έξυπνα διανθίζει με λεπτομέρειες από την γαλλική (και όχι μόνο) κουλτούρα της εποχής: υπάρχουν αναφορές στη Μαίριλυν Μονρόου, τη Μπριζίτ Μπαρντό, αλλά καί λεπτομέρειες για την πολιτικοποιημένη μουσική της εποχής (Ζωρζ Μπρασέν), όπως και την έντονη επίδραση του ραδιοφώνου στη καθημερινή ζωή των Γάλλων πολιτών.

Σημαντικό ρόλο στο βιβλίο παίζει η ομίχλη, η οποία τυλίγει με το μυστηριώδες πέπλο της τη Γέφυρα Τολμπιάκ και τις γύρω συνοικίες και περιοχές, αφού μια μυστηριώδης εξαφάνιση από το παρελθόν (το 1936) συνδέεται με τη βασική υπόθεση δολοφονίας που ερευνά ο ντετέκτιβ Νέστωρ Μπουρμά. Όσο τα πράγματα περιπλέκονται, τόσο η ομίχλη γίνεται και πιο πυκνή.

Ωστόσο, ενώ το μυθιστόρημα ξεκινά φιλόδοξα, 'βυθίζεται' σιγά-σιγά στην μεταπολεμική παρακμή της καθημερινής ζωής των πολιτών που κατοικούν και εργάζονται στις κακόφημες περιοχές του Παρισιού, κοντά στο λιμάνι και στο σιδηροδρομικό σταθμό: o συγγραφέας αναλύει υπερβολικά αυτή τη παρακμή που επικρατεί σε εκείνες τις περιοχές, και κουράζει τον αναγνώστη, ενώ στο 2ο μέρος δείχνει να βιάζεται να ολοκληρώσει το βιβλίο του, φτάνοντας σε ένα ιδιαίτερα απότομο και μελοδραματικό τέλος, το οποίο διχάζει και δεν δικαιολογείται επαρκώς.

Πάντως πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα 'ματιά' στη σκοτεινή πλευρά του μεταπολεμικού Παρισιού, η οποία ναι μεν αντιμετωπίζεται με ευρηματικότητα, αλλά και με αρκετή δόση επαναληπτικότητας, ίσως και με 'εκβιασμό' της πλοκής. Θα μπορούσε κάποιος να το εντάξει στην 'Εναλλακτική' Αστυνομική Λογοτεχνία!

Βαθμολογία: 3.6/5 ή 7,2/10.

Υ.Γ.: Στο τέλος του βιβλίου, υπάρχει μια ανάλυση 25 σελίδων για την εξέλιξη του αστυνομικού μυθιστορήματος, η οποία αξίζει να τη διαβάσει κάποιος που ενδιαφέρεται. Είναι αρκετά εύστοχη (κατά τη γνώμη μου).