'Nουάρ' διαδρομές: Aνακαλύπτοντας τους 'θησαυρούς' της Παγκόσμιας Αστυνομικής Λογοτεχνίας από τον Tim Orfanos.
ΕΠΕΙΔΗ ΠΛΗΣΙΑΖΟΥΜΕ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ:
H ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΤΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΣΕ, ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ, 3 ΜΕΡΗ. ΕΛΠΙΖΩ ΝΑ ΤΟ ΒΡΕΙΤΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΟ. ΘΑ ΔΟΘΕΙ ΚΑΙ Η ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΘΟΥΝ ΚΑΙ ΟΣΟΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕΙ Η ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΤΗ ΣΤΗΛΗ!
1.'Ο άνθρωπος της λίμνης' - Arnaldur Indridason (2004)
Βαθμολογία: 4.7/5 ή 9,4/10.
Yπόθεση: Ένας σκελετός βρίσκεται μισοθαμμένος στον πυθμένα μιας αποστραγγισμένης λίμνης. Τα οστά είναι δεμένα με έναν παλιό ρωσικό ραδιοπομπό. Μπορεί, άραγε, αυτό το στοιχείο να οδηγήσει στην εξακρίβωση της ταυτότητας του θύματος και του δολοφόνου;
Ο αστυνομικός ερευνητής Έτλεντουρ αναλαμβάνει να ερευνήσει την υπόθεση και ανακαλύπτει ότι μπορεί να συνδέεται με μια ομάδα φοιτητών που σπούδαζαν στην Ανατολική Γερμανία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και μ’ έναν νεαρό άντρα που έφυγε από το πατρικό του σπίτι μια μέρα για να μην επιστρέψει ποτέ. Καθώς πυκνώνει το μυστήριο, ο Έτλεντουρ και η ομάδα του καλούνται να ξετυλίξουν το νήμα μιας ιστορίας διεθνούς
κατασκοπείας, φόνου και προδοσίας.
Σύντομη κριτική:
Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις του φετεινού καλοκαιριού, και, κατά τη γνώμη μου, για ένα από τα σημαντικότερα κατασκοπικά θρίλερ/αστυνομικά μυθιστορήματα πολιτικού 'χαρακτήρα' των τελευταίων χρόνων (2004).
Ο Indridason χρησιμοποιεί τη δημοσιογραφική του ιδιότητα με έναν άκρως αποκαλυπτικό τρόπο για να μας μεταφέρει στην 'σκοτεινή' ατμόσφαιρα του Ψυχρού Πολέμου, στα τέλη της δεκαετίας του '50, ο οποίος συνεχίζει να στοιχειώνει όχι μόνο κάποιους από τους επιζώντες ήρωες του μυθιστορήματος, αλλά και την αποστραγγισμένη λίμνη Κλέιβαρβατν όπου 'κρύβεται' στο πυθμένα της ένας ανθρώπινος σκελετός, δεμένος με ένα παλιό ρώσικο ραδιοπομπό, .
Αυτομάτως, ο συγγραφέας ταξιδεύει τους αναγνώστες στο παρελθόν μέσω μιας ιστορίας πολιτικού ιδεαλισμού και ματαιωμένων νεανικών ονείρων, η οποία απειλεί άμεσα το παρόν και το μέλλον των ηρώων του βιβλίου, ενώ προκαλεί σύγχυση και αμηχανία στον ντετέκτιβ Έτλεντουρ. Όλοι οι ήρωες του μυθιστορήματος έχουν έντονες αντιδράσεις στα γεγονότα, και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, στοιχεία που αποπροσανατολίζουν τον αναγνώστη από τη ταυτότητα του δολοφόνου, σχεδόν, μέχρι το τέλος. Σε αυτό το σημείο, οφείλω να τονίσω ότι ο Indridason αποδίδει φόρο τιμής στο Hakan Nesser, αφού εδώ γράφει σε παρόμοιο ύφος, και, κυρίως, ταυτόχρονα με τα γεγόνοτα του παρόντος και του παρελθόντος, αποκαλύπτει και τις κινήσεις, όσο καί τις σκέψεις του δολοφόνου, ανώνυμα.
Σε πολλούς αναγνώστες, η 'κλειστοφοβική' ατμόσφαιρα του μυθιστορήματος θα φέρει στο μυαλό τη ταινία 'Η ζωή των άλλων' (2007), όπου καί εκεί οι ήρωες ήταν δέσμιοι των επιλογών τους, παλεύοντας με τα φαντάσματα μιας δήθεν 'προοδευτικής' ελευθερίας.
Ακόμα και αν ο συγγραφέας δώσει την εντύπωση ότι οι Σκανδιναβικές χώρες μαζί με την Ισλανδία ταλαιπωρούνται από πιθανές ενοχές για την αμφιλεγόμενη ανάμειξή τους στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, και στη 'συντήρηση' του Ψυχρού Πολέμου, δίνει και κάποιες ενδιαφέρουσες πληροφορίες: ότι δηλ. στην Ισλανδία, συνήθως, δεν γίνονται εγκλήματα από πραγματικό κίνητρο, εξετάζει την αλήθεια για την εξέγερση του 1953 στην Ουγγαρία εναντίον της Σοβιετικής κυριαρχίας, και επισημαίνει ότι στην Ισλανδία, τότε, η κατασκοπία δεν έβρισκε γόνιμο έδαφος για να αναπτυχθεί.
Σαν μοναδικό μειονέκτημα του βιβλίου θα μπορούσα να αναφέρω τα πολλά ονόματα των ηρώων, των γεγονότων και των πόλεων. Στην αρχή, σε κάποια σημεία, όπου υπάρχουν έντονοι διάλογοι κα γεγονότα, δεν φαίνεται ξεκάθαρα το πρόσωπο που δρα, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να πρέπει να διαβάζει και τις προηγούμενες παραγράφους για να είναι σίγουρος. Ωστόσο, αυτό εμφανίζεται σε λίγα σημεία, προσδίνοντας έναν παραπάνω τονο μυστηρίου στη πλοκή.
Υ.Γ.1: Το προτείνω, επίσης, ανεπιφύλακτα: Δεν θα θέλετε να το αφήσετε από τα χέρια σας!
Y.Γ.2: Tα 'φλάσμπακ' λειτουργούν ευεργετικά και 'κινηματογραφικά' στη ροή της πλοκής!
2. " 'Ενας επικίνδυνος δρόμος" - Kris Nelscott (2000)
Bαθμολογία: 4,8/5 ή 9,6/10.
Υπόθεση: Μέμφις, 1968. Ταραχές και διαδηλώσεις. Με συνθήματα όπως «Η Μαύρη Δύναμη είναι εδώ» οι Μαύροι Πάνθηρες και οι Εισβολείς απαντούν με βία στις διακρίσεις εις βάρος της νέγρικης κοινότητας. Ανήσυχοι οι λευκοί τηρούν στάση αναμονής. Παρά τις εναντίον του απειλές, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, πρωτεργάτης της Εκστρατείας του Φτωχού Λαού, σχεδιάζει να επισκεφθεί την πόλη. Ο μαύρος ιδιωτικός ντετέκτιβ Σμόκι Ντάλτον αναλαμβάνει να περιφρουρήσει την ομιλία του παλιού συμμαθητή του.
Την ίδια στιγμή, βρίσκεται αντιμέτωπος με την πιο κρίσιμη - και την πιο επικερδή - υπόθεση στην καριέρα του. Η Ντόρα Τζιν Χαθαγουέι, μια άγνωστη λευκή γυναίκα από το Σικάγο, του αφήνει στη διαθήκη της ένα τεράστιο ποσό. Η κόρη της, η γοητευτική Λόρα, αναλαμβάνει να του το δώσει. Μπερδεμένος ο ντετέκτιβ αποφασίζει να συνεργαστεί μαζί της, για να ανακαλύψει τι τον συνδέει με την οικογένειά της. Όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο παρελθόν του. Πριν από τριάντα χρόνια στην Ατλάντα, ένα εξαγριωμένο πλήθος εισβάλλει στο σπίτι του και λιντσάρει τους γονείς του. Ο Ντάλτον γλιτώνει την τελευταία στιγμή. Δεν έμαθε ποτέ για ποιο λόγο δολοφονήθηκαν οι δικοί του.
Καθώς η σχέση του με τη Λόρα γίνεται επικίνδυνα προσωπική, αισθάνεται ότι οι αποκαλύψεις θα ανατρέψουν τη ζωή και των δύο τους…
Συνοπτική κριτική:
Aπό τις μεγάλες εκπλήξεις του φετεινού καλοκαιριού, και ένα από τα αστυνομικά μυθιστορήματα που άξιζε να επανεκδοθούν (2000).
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που δεν είναι αμιγώς αστυνομικό μυστηρίου, αφού περιέχει στοιχεία από όλα σχεδόν τα λογοτεχνικά είδη: κοινωνικής περιπέτειας, πολιτικού θρίλερ, ιστορικής βιογραφίας, ερωτικής περιπέτειας κτ.λ. Πέρα απο αυτή τη διαπίστωση, οφείλω να τονίσω ότι η Νέλσκοτ έχει κάνει εξονυχιστική έρευνα στα γεγονότα των 2 τελευταίων μηνών που οδήγησαν στη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ.
Με έναν μαγικό τρόπο έχει συνδυάσει κομμάτια μυθοπλασίας και πραγματικών γεγονότων, ώστε να κάνει τον αναγνώστη μέρος της πλοκής και της ιστορίας του βιβλίου της. Ο αναγνώστης μεταφέρεται με όλες τις αισθήσεις του, σαν ταξιδιώτης στο χρόνο, στη ταραγμένη χρονιά του 1968, και ακολουθεί τον παλμό των γεγονότων, αγωνιώντας για όλους σχεδόν τους ήρωες του βιβλίου.
Ο κεντρικός ήρωας της Νέλσκοτ, ο Αφρο-αμερικανός Σμόκι Ντάλτον δεν είναι ο κοινός ιδιωτικός ερευνητής των αστυνομικών μυθιστορημάτων: είναι γνώστης των γεγονότων που τον περιβάλλουν, τα οποία δεν εξετάζει με κυνισμό, αλλά, ανάλογα τη περίπτωση, καί με συναίσθημα καί με λογική, διαθέτει υψηλή κοιωνική και συναισθηματική νοημοσύνη, και δεν ντρέπεται να δείξει ανθρωπιστικό πνεύμα ή να στηρίξει ηθικά κάποιους από τους ήρωες του βιβλίου. Μέσα από την έρευνα για την άγρια δολοφονία των γονιών του, θα ανακαλύψει ξανά τον εαυτό του και θα δοκιμάσει τα όριά του σε κάποιες αρκετά συγκινητικές στιγμές του βιβλίου.
Το μυθιστόρημα, χωρίς να σοκάρει, περιέχει κάποιες σκληρές σκηνές και διαλόγους, όπου περικλείεται όλη η ουσία των φυλετικών διακρίσεων, και των επικίνδυνων πολιτικών παιχνιδιών που παίζονταν καί από τη πλευρά των λευκών, αλλά καί των μαύρων. Τσακίζουν, επίσης, κάποιοι διάλογοι όπου απαξιώνονται η τηλεόραση και ο τύπος ως μέσα αποπροσανατολισμού και δημαγωγίας.
Η Νέλσκοτ κάνει κάτι ακόμα πολύ έξυπνο: μόνο, σε ελάχιστα σημεία που βοηθούν τη πλοκή και την εξέλιξη των γεγονότων, αφήνει να αναπτυχθεί μέχρι ένα επαρκές σημείο το ερωτικό ειδύλλιο μεταξύ του πρωταγωνιστικού ζευγαριού, ώστε να μην κινδυνέψει η συνοχή και η εξέλιξη των σημαντικών γεγονότων της ιστορίας.
Μοναδικό μειονέκτημα του βιβλίου θα έλεγα ότι είναι κάποιες προβλέψιμες και απότομες εξελίξεις που υπάρχουν προς το τέλος του βιβλίου, οι οποίες θα προσγειώσουν ελαφρώς τον αναγνώστη, αλλά μόνο για να τον ταξιδέψουν μέχρι την συνέχεια των περιπετειών του Σμόκι Ντάλτον στο επόμενο βιβλίο της Νέλσκοτ, 'Δωμάτια γεμάτα καπνό' (2000).
Το μυθιστόρημα ήταν υποψήφιο για Βραβείο Edgar Καλύτερου Μυθιστορήματος 2001.
Y.Γ.: Δεν μπορούσα να το αφήσω από τα χέρια μου και το προτείνω ανεπιφύλακτα, ακόμα καί σε αναγνώστες που δεν τους αρέσουν οι λεπτομέρειες περί πολιτικών γεγονότων!!!
3. 'Το σημείο του Μπόρκμαν' - Hakan Nesser (1994)
Βαθμολογία: 4,6/5 ή 9,2/10.
Υπόθεση: Τρεις άντρες βρίσκονται άγρια δολοφονημένοι στην ήσυχη παραλιακή πόλη Καλμπρίγκεν, και ο επιθεωρητής Βαν Βέτερεν, ο οποίος κάνει διακοπές εκεί κοντά αλλά βαριέται αφόρητα, καλείται από τις τοπικές αρχές να συνδράμει στην έρευνα. Ο ντόπιος επικεφαλής της αστυνομίας, ο οποίος απέχει λίγες μόνο μέρες από τη συνταξιοδότηση, θέλει να τελειώνει με τις εκκρεμότητές του. Όμως τα θύματα δεν συνδέονται μεταξύ τους. Και τότε αναπάντεχα μια νεαρή εξαιρετική συνάδελφος του Βαν Βέτερεν εξαφανίζεται – μήπως έφτασε στο σημείο Μπόρκμαν νωρίτερα από όλους τους άλλους;
Σύντομη κριτική:
O Νesser έκανε και πάλι το θαύμα του! Έγραψε ένα απο τα κλασικότερα μυθιστορήματα της Σκανδιναβικής 'Σχολής' (1994) Αστυνομικής Λογοτεχνίας, εκφράζοντας το πνεύμα της δεκαετίας του '90, το οποίο επέβαλλε σαφή και έντονα κοινωνικά μηνύματα. Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα τιμήθηκε με το Bραβείο Καλύτερου Αστυνομικού Μυθιστορήματος της Σουηδικής Ακαδημίας Αστυνομικής Λογοτεχνίας 2004 και ήταν υποψήφιο για Βραβείο Duncan Lawrie International Dagger.
Σε αντίθεση με προηγούμενο βιβλίο του, το 'Αραιό Δίχτυ', το οποίο συνδύαζε τα κατάλληλα στοιχεία ενός ατμοσφαιρικού ψυχολογικού θρίλερ με τα αντίστοιχα αστυνομικού μυθιστορήματος μυστηρίου, το συγκεκριμένο είναι γραμμένο σε πιο 'νουάρ' τόνους, ακολουθώντας μια πιο στρωτή δομή, κατά την οποία η πλοκή ξετυλίγεται σταδιακά. Ο Βαν Βέτερεν υιοθετεί και ακολουθεί ένα λογικό αξίωμα, το οποίο έχει ως βάση τον συσχετισμό των στοιχείων, το γνωστό 'Σημείο του Μπόρκμαν'. Ως λάτρης των παρτίδων σκάκι, ο επιθεωρητής κινείται και ενεργεί, προσαρμόζοντας τη στρατηγική του με τέτοιο τρόπο, ώστε να φτάσει στο σημείο όπου δεν θα χρειάζονται περαιτέρω στοιχεία για να διαλεκάνει το μυστήριο των φόνων από έναν αδίστακτο εκτελεστή, ο οποίος έχει το ψευδώνυμο ' Το Τσεκούρι'.
Ο συγγραφέας εντυπωσιάζει περιγράφοντας το κλίμα συλλογικού φόβου και καχυποψίας, το οποίο επικρατούσε στις περιοχές κοντά στα σημεία όπου έγιναν οι δολοφονίες, αναφέροντας πολύκροτες υποθέσεις 'κατα συρροή' δολοφόνων στο παρελθόν, όπως του Στραγγαλιστή της Βοστόνης, του Ρολιέ, του δολοφόνου της Νίκαιας και πολλών άλλων. Με αυτό τον τρόπο, ο αναγνώστης αρχίζει να ανακαλεί στη μνήμη του το ενδιαφέρον των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90, για τις 'κατά συρροή' δολοφονίες που παρουσιάζονταν με 'μελανά σημεία', όσο και την ραγδαία αύξηση των serial killers, οι οποίοι έσπερναν το τρόμο στις μεγαλουπόλεις.
Ένα άλλο 'καυτό' θέμα εκείνης της εποχής, το οποίο θίγεται με διακριτικότητα και αποτελεί σημαντικό μέρος της πλοκής, είναι οι βομβιστικές επιθέσεις και οι τρομοκρατικές ενέργειες, όπως της ΕΤΑ (η Οργάνωση των Βάσκων Αυτονομιστών), οι οποίες δίχαζαν, ακόμα περισσότερο, τη κοινή γνώμη, 'τραυματίζοντας' την ηρεμία στη καθημερινότητα των πολιτών.
Μοναδικό μειονέκτημα του βιβλίου θα μπορούσα να πω ότι είναι ο απότομος τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας 'οδηγεί' τον επιθεωρητή προς την ολοκλήρωση της ιστορίας, χωρίς να 'ενημερώνει' τον αναγνώστη για κάποια σημαντικά στοιχεία και υιοθετώντας ένα απόλυτο και αποστειρωμένο ύφος στη γραφή του. Ευτυχώς, στο τέλος, το κίνητρο των δολοφονιών και οι αναγκαίες λεπτομέρειες αναλύονται με σαφή τρόπο 'προς τέρψιν του αναγνωστικού κοινού'.
Ωστόσο, οδεύοντας προς την ανατρεπτική λύση του μυστηρίου, ο αναγνώστης ανακαλύπτει ότι δεν είναι ο μόνος που αναρωτιέται αν θα έπρεπε να είχε διαλευκανθεί η συγκεκριμένη υπόθεση. Είναι καί ο επιθεωρητής Βαν Βέτερεν που συμφωνεί με τον αναγνώστη.
Το προτείνω ανεπιφύλακτα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου